Behandelingen

Als een varken te dik wordt kan dit allerlei onaangename consequenties hebben, waaronder het 'dichtgroeien' van de ogen. Een voor de handliggend gevolg is dat het varken geen zicht meer heeft, en er kunnen ontstekingen ontstaan. Vooral bij hangbuikzwijnen is dit een voorkomend probleem.
Is het dichtgroeien van de ogen in het beginstadium, kan het laten afvallen van het varken een oplossing zijn. Als dit geen optie meer is, kan een ooglidcorrectie worden overwogen. Bij deze operatie wordt meestal aan zowel de boven- als onderkant van het oog een insnijding gemaakt, zodat overtollig weefsel kan worden verwijderd. Zodanig dat er nog ruimte is om de wond weer te hechten. Hierdoor ontstaat weer voldoende ruimte om het oog te openen.

Stappenplan

• Het varken moet voor de operatie minstens 12 uur nuchter blijven (niet eten).
• De eigenaar moet het varken in een kleine ruimte opsluiten i.v.m. het toedienen van de narcose.
• Het varken wordt d.m.v. een injectie onder narcose gebracht.
• Het operatiegebied wordt ontsmet.
• Na een insnijding (incisie) boven het oog wordt weefsel verwijderd.
• De wond wordt gehecht, en er wordt gecontroleerd of deze ingreep voldoende ruimte geeft om het oog te openen.
• Zo niet, dan wordt een tweede insnijding (incisie) gedaan om weefsel onder het oog te verwijderen.
• Hetzelfde gebeurd bij het andere oog.
• De operatiegebieden worden schoongemaakt.
• Er wordt een injectie met antibioticum gegeven.
• Er wordt een injectie gegeven met een middel om de narcose gedeeltelijk op te heffen, zodat het varken wat sneller wakker wordt.

Te lange nagels aan de hoefjes van het hobbyvarken kunnen allerlei problemen veroorzaken. Daarom is het belangrijk de hoefjes te laten kappen (nagels knippen) als de hoefjes teveel zijn doorgegroeid. De meeste varkens laten het kappen van de hoefjes niet zo maar toe. Daarbij komt dat het heel lastig is om een varken in bedwang te houden. Varkens hebben geen 'handvaten' om ze aan vast te houden en zijn ook vaak te zwaar en te sterk om in bedwang te houden.

Het zou mooi zijn als het varken naar je toe komt en op commando een poot geeft om geknipt te worden, maar dat is zelfs bij honden en katten (die wel de 'handvaten' hebben) een lastige klus. Het kan per slot van rekening een pijnlijke behandeling zijn als je in het 'leven' knipt. Dan krijg je het echt niet meer voor elkaar een tweede nagel te knippen. Daarom moet het varken voor deze behandeling onder narcose worden gebracht.

Stappenplan

• Het varken moet voor de operatie minstens 12 uur nuchter blijven (niet eten).
• De eigenaar moet het varken in een kleine ruimte opsluiten i.v.m. het toedienen van de narcose.
• Het varken wordt d.m.v. een injectie onder narcose gebracht.
• De nagels worden geknipt met een soort 'snoeischaar', of als de nagels erg verhoornd zijn met een grote tang.
• De hoeven worden ontsmet, omdat er soms een bloeding ontstaat doordat het 'levende' deel tijdens het knippen niet te ontwijken valt.
• Er wordt een injectie gegeven met een middel om de narcose gedeeltelijk op te heffen, zodat het varken wat sneller wakker wordt.
• Voor tips voor de verzorging van de hoeven verwijs ik naar de pagina Hoefverzorging in het menu Varkenslatijn.

Te lange hoektanden (slagtanden) in de onder- en bovenkaak kunnen lastig zijn voor varken en eigenaar. Voor het varken zijn de ongemakken dat hij/zij kan blijven hangen achter allerlei obstakels in het verblijf, met alle gevolgen van dien. Maar de meest pijnlijke last voor het varken wordt veroorzaakt door het naar binnen groeien en de tanden zich in het eigen vlees boren. Hierdoor worden lelijke beschadigingen in de bek aangebracht, met vaak zeer pijnlijke en vooral gevaarlijke ontstekingen tot gevolg.

Grote slagtanden komen vooral voor bij niet gecastreerde beren. Ze kunnen per ongeluk of met opzet flinke wonden aanbrengen bij andere varkens of bij mensen. Ze kunnen letterlijk vlijmscherp zijn als ze tegen elkaar schuren. De keilers gebruiken deze hoektanden als wapen tegen elkaar en om zichzelf en de zeugen met jongen te verdedigen tegen aanvallers.

Voor een gebitsbehandeling is narcose altijd nodig.

Stappenplan

• Het varken moet voor de operatie minstens 12 uur nuchter blijven (niet eten).
• De eigenaar moet het varken in een kleine ruimte opsluiten i.v.m. het toedienen van de narcose.
• Het varken wordt d.m.v. een injectie onder narcose gebracht.
• De tanden worden met een Dremel hulpstuk geslepen.
• Er wordt een injectie gegeven met een middel om de narcose gedeeltelijk op te heffen, zodat het varken wat sneller wakker wordt.

Mannelijke varkens (beren) verspreiden berengeur, vrouwelijke varkens (zeugen) worden berig. Beide kunnen overlast veroorzaken. De berengeur van de beer wordt door de meeste mensen als niet 'prettig' ervaren. De berigheid van de zeug kan voor mens en dier voor 'veel overlast' zorgen, omdat de zeug voor alles en iedereen interesse kan krijgen. Wil je een beer en zeug houden, en geen biggen op de wereld laten zetten, dan moet je zeker wat ondernemen.

De oplossing in alle gevallen is castratie/sterilisatie. Voor beer en zeug geldt eigenlijk hetzelfde, castratie. Het wegnemen van de aanwezige voorplantingsorganen zodat zij 'steriel' zijn voor het voortplantingsdoel. Bij een beer is dat een relatief makkelijke ingreep, omdat de voorplantingsorganen redelijk aan de oppervlakte liggen. Bij een zeug moet een echte buikoperatie worden uitgevoerd.

Stappenplan castratie beer

• Het varken moet voor de operatie minstens 12 uur nuchter blijven (niet eten).
• De eigenaar moet het varken in een kleine ruimte opsluiten i.v.m. het toedienen van de narcose.
• Het varken wordt d.m.v. een injectie onder narcose gebracht.
• Het operatiegebied wordt ontsmet.
• Na een insnijding (incisie) wordt de eerste bal met zaadleider verwijderd.
• Na een tweede insnijding (incisie) wordt de tweede bal met zaadleider verwijderd.
• Indien nodig wordt er een hechting aangebracht, maar in principe blijft de wond open zodat eventueel wondvocht en bloed kan afvloeien.
• De operatiegebieden worden schoongemaakt.
• Er wordt een injectie met antibioticum gegeven.
• Er wordt een injectie gegeven met een middel om de narcose gedeeltelijk op te heffen, zodat het varken wat sneller wakker wordt.

Stappenplan castratie zeug

• Het varken moet voor de operatie minstens 12 uur nuchter blijven (niet eten).
• De eigenaar moet het varken in een kleine ruimte opsluiten i.v.m. het toedienen van de narcose.
• Het varken wordt d.m.v. een injectie onder de eerste narcose gebracht.
• Soms wordt daarna gasnarcose gegeven.
• Er moet door verschillende lagen van de buikwand 'gesneden' worden voordat de eileiders en baarmoeder worden bereikt in de buikholte.
• De eileiders en soms de baarmoeder worden verwijderd.
• De geopende lagen worden weer gesloten d.m.v. hechtingen.
• Er wordt een injectie met antibioticum gegeven.
• Indien van toepassing wordt de zeug van de gasnarcose bevrijd.
• De castratie van een beer hoeft niet onder algehele steriele condities uitgevoerd te worden. Dit in tegenstelling tot de castratie van een zeug. Omdat een zeug een open buikoperatie ondergaat, moet dit onder algehele steriele omstandigheden plaatsvinden.

Wat is er bekend over het Dippity Pig Syndrome?

Het Dippity Pig Syndrome is een vrij onbekend ziektebeeld dat voorkomt bij minivarkens. Het wordt gekenmerkt door lordosis, parese/paralyse posterior samen met huidlaesies in de lumbale regio.

De laesies lijken vaak als dwarse strepen over de rug te lopen. De varkens uiten pijn met vocalisaties. Na een acuut ziekteverloop van 24 tot 72 uur verdwijnen de verschijnselen spontaan. Er is vrijwel niets bekend over de etiologie en pathogenese van het syndroom en daardoor is er ook nog veel onduidelijkheid over een geschikte behandeling. In dit artikel wordt het Dippity Pig Syndrome (DPS) beter in kaart gebracht met behulp van literatuuronderzoek en interviews met eigenaren van biggetjes die vermoedelijk aan het DPS hebben geleden.

Wat is er bekend?
In de literatuur zijn verschillende omschrijvingen te vinden van de verschijnselen passend bij DPS. Allereerst wordt geschreven dat DPS gepaard gaat met neurologische verschijnselen, met name parese in de achterhand wat leidt tot slepen en omvallen van de achterhand, en lordosis. Deze verschijnselen gaan tevens gepaard met pijn, mogelijk ook door aanraakgevoeligheid in de lumbale en dorsale regio. Deze pijn kan geuit worden in de vorm van vocalisatie. Naast de neurologische verschijnselen zijn bij DPS ook dermatologische verschijnselen te zien, in de vorm van oppervlakkige laesies waar exsudaat aanwezig is. Deze laesies kunnen lopen over de gehele lengte van de wervelkolom tot aan de nek. Sommige bronnen geven aan dat het gaat om zweren, andere dat het gaat om erythema van de huid. In de Atlas of Porcine Dermatology is te vinden dat Dippity Pig Syndrome vaker voor lijkt te komen in de lente en de zomer, vooral bij dieren met een bovenste luchtweg probleem. Ook is hier te lezen dat varkentjes die samenleven vaak tegelijkertijd klinische verschijnselen kunnen vertonen en dat jonge dieren gevoeliger zijn. Verder is in de literatuur te vinden dat DPS alleen voor komt bij Vietnamese hangbuikzwijntjes. Het ziekteverloop van DPS is acuut. De duur van een episode zou 24 tot 72 uur zijn, waarna de verschijnselen spontaan verdwijnen. Er is echter onenigheid over de volgorde van de verschijnselen, waarbij sommige bronnen stellen dat de dermatologische verschijnselen eerst komen maar andere dat de neurologische verschijnselen inleidend zijn. Als laatste wordt in veel bronnen beschreven dat er nogal wat varieteit kan voorkomen in de verschijnselen bij varkens met DPS. Dit kan per episode of per varken verschillen, waarbij soms de neurologische of dermatologische verschijnselen zelfs kunnen uitblijven.

Tekst door Maaike Dijkhorst, Suzanne Stolte, Femke Meijer, Sarona Berkouwers, Janny Kers (studenten) en dr. B. Swildens (begeleider)

Het volledige artikel is verschenen in het Tijdschrift voor Diergeneeskunde, maart 2018.

Bron: Tijdschrift voor Diergeneeskunde